حذف پلوتون

حذف پلوتون٬ منظومه شمسی یک سیاره قدیمی خود را از دست داد

با معیار جدیدی که در آخرین جلسه انجمن بین‌المللی ستاره‌شناسی ارائه شد پلوتون از لیست سیاره‌های سامانه خورشیدی حذف گردید. پلوتو (پلوتون) جرم دوردستی است که بیش از ۷۰ سال از کشف آن می‌گذرد ولی دست سرنوشت این دنیای یخزده را که تا چندی پیش به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی می شناختیمش٬ از گردونه سیارات حذف کرد.

. منبع : آسمان پارسی  .

سرانجام همه جنجالها به پایان رسید وهمه جنگ و دعواهایی که بین منجمان در مورد سیاره بودن یا نبودن تعدادی از اجرام کمربند کوییپر به راه افتاده بود خاتمه یافت. با معیار جدیدی که  در آخرین جلسه انجمن بین المللی نجوم  ارائه شد پلوتو از لیست سیارات حذف گردید. پلوتو جرم دوردستی است که بیش از ۷۰ سال از کشف آن می‌گذرد ولی دست سرنوشت این دنیای یخزده را که تا چندی پیش به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی می شناختیمش از گردونه سیارات حذف کرد.  پلوتو به این دلیل از لیست سیارات منظومه شمسی حذف شد که نتوانست یکی از سه شرط وضع شده برای سیاره بودن را به دست آورد. در آخرین جلسه انجمن بین المللی نجوم تایید شد که یک جرم فضایی به شرطی سیاره نامیده ‌شود  که در درجه اول به دور ستاره‌ای در گردش باشد. دومین شرط می‌گوید باید به قدر کافی جرم داشته باشد تا به تعادل هیدرواستاتیکی دست یابد. مفهوم این شرط این است که تنها اجرامی با شکل کروی می‌توانند انتظار سیاره بودن داشته باشند. اما شرط سوم تأکید دارد که جرم مورد نظر نباید در  کمربند سیارکها یا خرده‌سنگها قرار داشته باشد.

منظومه شمسی با از دست دادن دورترین سیاره خود که بیش از ۷۰ سال از کشف آن می‌گذشت، کوچکتر شده است.

پلوتو دو شرط اول را داشت ولی چون عضور کمربند اجرام کویی‌پر بود نتوانست شرط سوم را احراز نماید و بنابراین از لیست سیارات منظومه شمسی حذف شد. انجمن بین‌المللی نجوم در این جلسه جنجالی تنها به تعیین مشخصه‌های یک سیاره  بسنده نکرد و تعاریف جدیدی را نیز به منظور پرهیز از مشکلاتی در اینده ارائه نمود. در این جلسه اجرام غیر ستاره‌ای یک منظومه به سه دسته تقسیم شدند که به شرح زیر می‌باشند:

۱- سیاره : جرمی که به دور ستاره‌ای می‌چرخد، به تعادل هیدرواستاتیکی رسیده است، در کمربند سیارکها قرار ندارد و دست آخر اینکه به عنوان قمر به دور سیاره‌ای در گردش نیست.

۲- سیاره‌های کوتوله : دسته ای از اجرام که در کمربند سیارکها قرار دارند، به تعادل هیدروستاتیکی رسیده‌اند، یعنی شکلی کروی دارند، و قمر سیاره‌ای محسوب نمی‌شوند را سیاره‌های کوتوله می‌نامند.

۳- اجرام دسته سوم : اعضاء این دسته همه ماه‌ها (قمرها)٬ خرده سیارک‌ها و سنگهای ریز و درشت موجود در فضای بین سیاره‌ای و در کل همه اجرام ریز یک سامانه ستاره‌ای را شامل می‌شود.

اکنون دیگر همه جنجالها خاتمه یافته و منظومه شمسی که قرار بود صاحب چند سیاره جدید شود، با از دست دادن یک سیاره قدیمی به منظومه‌ای هشت سیاره‌ای تبدیل شد. تصمیم اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسان که منجر به خروج پلوتو از لیست سیارات منظومه شمسی شد، خشم و واکنش شدید برخی منجمان سرشناس دنیا را برانگیخت.

به گزارش شبکه خبری بی بی سی : دکتر آلن اشترن، دانشمند ارشد ناسا که هدایت مأموریت فضایی " افق‌های جدید " را به پلوتو  بر عهده دارد، در واکنشی شدید‌ گفته است که این تصمیم مایه شرمساری است. آقای اشترن، که در رأی‌گیری شرکت نکرده بود، تعریف جدید سیاره که باعث حذف پلوتو شده است  را رد کرده و گفته که این تعریف نادرست است. وی در زمان رأی‌گیری در محل حضور نداشته است. از طرفی رأی دادن به صورت الکترونیکی نیز امکان پذیر نبوده و این امر باعث بروز انتقاداتی در میان ستاره‌شناسان شده است. دکتر اشترن، دانشمند سرشناس ناسا که اخیرا کاوشگر نیوهرایزون را به مقصد پلوتون به فضا ارسال کرده است٬ گفته است که به همراه برخی ستاره‌شناسان در صدد ارائه درخواستی است تا با ایجاد تغییر در تعریف سیاره، پلوتون به لیست سیارات منظومه شمسی بازگردد. در برخی محافل اینترنتی نیز این تصمیم اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسان با تمسخر مواجه شده است.

اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسان از سال ۱۹۱۹، مرجع رسمی نامگذاری‌ها در دنیای ستاره‌شناسی است. پس از اجلاس روز پنجشنبه از ۲۵۰۰ ستاره‌شناس حاضر، تنها ۴۲۴ نفر در پراگ باقی مانده‌اند. پلوتو بسیار دورتر و کوچکتر از هشت سیاره  منظومه خورشیدی است و در صفحه‌ای متفاوت از صفحه دیگر سیارات به دور خورشید می‌چرخد. کارشناسان مدتها در مورد این مسئله که آیا پلوتون مستحق عنوان سیاره هست یا نه اختلاف نظر داشتند. ستاره‌شناسان در این اجلاس پلوتو را یک سیاره کوچک از نوع "کوتوله های یخی" تعریف کردند.

موضوع خروج پلوتو از لیست سیارات منظومه ‌شمسی زمانی حادتر شد که یک جرم دیگر در ورای پلوتو و بزرگتر از آن به نام "۲۰۰۳ UB۳۱۳" توسط یک منجم آمریکایی کشف شد. پس از رصد "۲۰۰۳ UB۳۱۳" توسط تلسکوپ فضایی هابل معلوم شد که این جرم آسمانی از پلوتو بزرگتر است و قطر آن به ۳۰۰۰ کیلومتر می رسد. تصمیم جدید این ستاره‌شناسان باعث ایجاد تغییرات زیادی در کتاب‌های درسی و دانشنامه‌ها خواهد شد. منظومه شمسی پس از این تغییرات شامل هشت سیاره یعنی تیر یا عطارد، زهره یا ناهید، زمین، مریخ یا بهرام، مشتری، کیوان یا زحل، اورانوس و نپتون می‌شود.